8 września 2017r. Odbyło się spotkanie techniczne członków Oddziału Krakowskiego PZITS, Koła nr 13 PZITS przy MPWiK S.A. oraz Koła nr 56 SEP, na Oczyszczalni Ścieków Płaszów.
Program spotkania obejmował zwiedzanie obiektów technologicznych, zapoznanie się z zastosowaną na terenie OŚ Płaszów technologią oczyszczania ścieków, jak również gospodarką energetyczną. Zaprezentowano osiągnięcia zakończonego w maju 2017 projektu badawczo-rozwojowego, którego zadaniem było zbudowanie pasywnie energetycznej oczyszczalni ścieków. Wszystko to możliwe było dzięki uprzejmości kierownictwa obiektu jak również osób bezpośrednio zaangażowanych w funkcjonowanie oczyszczalni. Ostatnim punktem spotkania był poczęstunek, na który organizatorzy zaprosili wszystkich uczestników. Wtedy to członkowie Kół mogli wymienić się wrażeniami z wycieczki i podzielić doświadczeniami zawodowymi.
Zakład rozpoczął swoją działalność w 1974r, początkowo jako oczyszczalnia mechaniczna. W latach 2003-2010, w ramach projektu “Oczyszczalnia Ścieków Płaszów II w Krakowie” dofinansowanego w ramach Funduszu Spójności została zmodernizowana i rozbudowana, m.in. o część biologicznego oczyszczania ścieków, składającą się z 5 reaktorów biologicznych i 10 osadników wtórnych i stację dmuchaw oraz Stację Termicznej Utylizacji Osadów (2010r.) o przepustowości 64 ton suchej masy/dobę. Ponadto zwiększono przepustowość istniejącej mechanicznej części oczyszczalni ścieków poprzez budowę kanału doprowadzającego ścieki, pompowni ścieków, krat, piaskowników, budynku separacji piasku oraz osadnika wstępnego.
W chwili obecnej jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna o maksymalnej wydajności 328 000 m3/dobę oraz średnim przepływie 150 000 m3/dobę, zajmująca powierzchnię 50ha.
Zakład wyposażony jest w kompleksowy system sterowania ze stosowną aparaturą kontrolno-pomiarową i sterowniczą. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków komunalnych, pochodzących od 780 000 RLM jest rzeka Drwina stanowiąca prawobrzeżny dopływ Wisły.
Oczyszczalnia Płaszów w latach 2016-2017 poddana została modernizacji ukierunkowanej pod kątem pasywności energetycznej (samowystarczalności energetycznej). Wszystko to możliwe było dzięki projektowi badawczo-rozwojowemu finansowanemu przez NCBR w ramach programu GEKON – Generator Koncepcji Ekologicznych. Podjęte działania poprawiające algorytmy sterowania poszczególnymi obiektami technologicznymi, budowa nowych odnawialnych źródeł energii, integracja z istniejącymi źródłami jak również stworzenie Zintegrowanego Systemu Efektywności Energetycznej znacząco zbliżyły Oczyszczalnię Płaszów do obiektu pasywnie energetycznego. Dodatkowym efektem projektu była także dbałość o środowisko poprzez ograniczenie emisji do atmosfery gazów cieplarnianych – CO2, SO2, NOx.
Na terenie OŚ Płaszów zbudowano szereg nowych i innowacyjnych instalacji i urządzeń produkujących energię elektryczną wykorzystującą wszystkie możliwe źródła do jej produkcji takie jak: oczyszczone ścieki (turbina wodna), ciepło odpadowe (termogenerator), energia słoneczna (fotowoltaika) oraz biogaz (kogeneracja konwencjonalna, turbiny gazowe).
W przypadku tego ostatniego źródła energii mieliśmy okazję zobaczyć nowo powstałą instalację do uzdatniania biogazu na bazie węgla aktywnego.
Ponieważ Oczyszczalnia Płaszów to także ciągły rozwój i poprawa wydajności odbywających się na terenie oczyszczalni procesów. Instalacja ma na celu poprawę wydajności pozyskiwania energii elektrycznej i cieplnej z biogazu, który poprzez zawartość związków siarki (siarkowodór) oraz lotnych związków krzemu (siloksanów) wpływał na obniżenie sprawności generatorów. Obecnie biogaz zostaje osuszony za pomocą osuszacza z chillerem oraz podniesione zostanie jego ciśnienie. Redukcja związków siarki i krzemu realizowana jest w filtrach węglowych wypełnionym węglem aktywnym Sorbotech G.
Oprócz produkcji energii istotnym czynnikiem poprawiającym efektywność energetyczną oczyszczalni jest odpowiednie prowadzenie procesu technologicznego, a co za tym idzie odpowiednie dobranie i zaimplementowanie algorytmów sterujących.
W ramach projektu opracowano nowe innowacyjne i inteligentne algorytmy, które zastosowano i wdrożono na terenie oczyszczalni. Efektem takiego działania było uzyskanie dużych oszczędności energii elektrycznej. Dodatkowym efektem jaki uzyskano podczas realizacji projektu to diagnostyka i ciągły monitoring działania urządzeń technologicznych (pomp, dmuchaw,) co przekłada się na obniżenie awaryjności ich działania. Zaimplementowane algorytmy w trybie ciągłym analizują parametry pracy i dzięki predykcji zapobiegają możliwym awariom systemu oczyszczania. Elementem sterującym i zarządzającym całym systemem energetycznym Oczyszczalni Ścieków Płaszów jest innowacyjny i nowoczesny Zintegrowany System Efektywności Energetycznej. System ten w trybie on-line kontroluje pracę całej oczyszczalni i na bieżąco optymalizuje jej pracę pod kątem maksymalizacji efektu energetycznego przy jednoczesnym zachowaniu wszystkich parametrów technologicznych.
Zbudowany w ramach programu GEKON – ZSEE system, jest jedynym tego typu zrealizowanym w Polsce jak i Europie. Jego nowatorski charakter oraz efektywność wielokrotnie została potwierdzona przez prowadzone badania jak i publikacje w czasopismach branżowych. Podobne projekty realizowane są obecnie między innymi na terenie Królestwa Danii oraz wielu innych krajów. Można powiedzieć że MPWiK S.A. w Krakowie we współpracy z AGH – Katedrą Robotyki i Mechatroniki opracowały, zbudowały i wdrożyły nowoczesny i pionierski system mogący konkurować, a nawet być lepszym od tych budowanych na terenie Europy jak i Świata. Pracownicy AGH mogli się o tym przekonać na zorganizowanej przez Ambasadę Dani konferencji przedstawiającej rozwiązania zastosowane na terenie tego kraju.
Ale oczyszczalnia to nie tylko część technologiczna i energetyczna, ale także troska o środowisko i otoczenie. W ramach funduszu spójności została również przeprowadzona rekultywacja lagun osadowych znajdujących się w bliskim sąsiedztwie samej oczyszczalni, zajmujących obecnie powierzchnię 18,5 ha, poprzez przywrócenie wartości użytkowej zdewastowanych gruntów. Obecnie osady odwadniane na prasach taśmowych są kierowane do Stacji Termicznej Utylizacji Osadów, a grunty zostają stopniowo przywrócone naturze. Przeprowadzone zabiegi techniczne (ukształtowanie rzeźby terenu, regulacja warunków hydrologicznych, ujęcie biogazu, budowa dróg dojazdowych) i agrotechniczne (odtworzenie gleb, biologiczna i przeciwerozyjna odbudowa zboczy, zapoczątkowanie procesów glebotwórczych) wpłynęły pozytywnie na ochronę przed zanieczyszczeniem wód podziemnych, powierzchni terenu, jak również powietrza atmosferycznego.
Zapraszamy do obejrzenia zdjęć wykonanych przez Piotra Małka i Tomasza Rydzeńskiego.
Opracowali: Anna Gierek-Ożóg, Mariusz Ligas, Piotr Małka.